Τα Σαρκοφάγα ζώα της Θερμοπηγής

Τα απολιθώματα των σαρκοφάγων που προέρχονται από ανασκαφές σε ανοικτές θέσεις, όπως η Θερμοπηγή, είναι περιορισμένα, σε αντίθεση με τα σπήλαια, που αποτελούν συχνή εξαίρεση, ως τυπικά ενδιαιτήματα σαρκοφάγων ζώων. Η αναλογία των σαρκοφάγων προς τα φυτοφάγα στην πανίδα μιας περιοχής δικαιολογεί τη σχετική σπανιότητα των ευρημάτων.

Τα σαρκοφάγα της Θερμοπηγής (υλικό υπό μελέτη) εντοπίζονται τουλάχιστον τέσσερα γένη και αντίστοιχα είδη σαρκοφάγων, που ανήκουν σε δύο μεγάλες οικογένειες, αυτήν των αιλουροειδών με τα Felisattica, Paramachairodus sp. και Machairodus sp. και αυτήν των υαινοειδών με την μεγαλόσωμη ύαινα Adcrocutaeximia. Τα πιο εντυπωσιακά είναι οι μαχαιρόδοντες, που πήρανε το όνομά τους από τους πριονωτούς άνω κυνόδοντες.

Αιλουροειδή

Felisattica: Μικρό αιλουροειδές του Άνω Μειοκαίνου και συγκεκριμένα του Μέσου Τουρόλιου. Η τυπική θέση ευρέσεως του είναι το Πικέρμι. Είναι το πιο μικρό αιλουροειδές της περιόδου αυτής με σωματικό βάρος μικρότερο από 10 κιλά, με αμιγώς σαρκοφαγική διατροφή και αναρριχητικό τύπο βάδισης.

Paramachairodussp.: Το ζώο αυτό συγκαταλέγεται στους μαχαιρόδοντες, ζώα που πήραν το όνομα τους από τους χαρακτηριστικούς τους κυνόδοντες. Είδη αυτού του γένους έζησαν στο Βαλλέζιο και το Τουρόλιο με εξάπλωση από την Ισπανία μέχρι την Κίνα. Με το μέγεθος περίπου της σημερινής λεοπάρδαλης, ήταν ένα ευλύγιστο ζώο με αναρριχητική ικανότητα, που μπορούσε να κυνηγήσει σχετικά μεγάλα θηράματα.

Machairodussp: Μεγάλου μεγέθους αιλουροειδές, σχεδόν διπλάσιο του παραμαχαιρόδοντα. Είχε μεγάλη διάρκεια παρουσίας από το Μειόκαινο έως και το Πλειστόκαινο σε Ευρασία, Αφρική και Αμερική. Οι μεγαλύτεροι αντιπρόσωποι του γένους στην Αφρική έφταναν πιθανόν μέχρι και τα 500 κιλά βάρος. Λόγω της σκελετικής του κατασκευής, πιστεύεται ότι είχε μειωμένη ικανότητα τρεξίματος και μακράς καταδίωξης θηράματος. Έτσι, λοιπόν, θεωρείται ότι αποτέλεσε έναν ενεδρευτή κυνηγό που υφάρπαζε το θύμα του με άλματα και το εξουδετέρωνε με τους ισχυρούς λεπιδοειδείς κυνόδοντές του.

Ύαινες

Adcrocutaeximia: Μεγάλη ύαινα του Άνω Μειόκαινου (Βαλλέζιο-Τουρόλιο) της Ευρασίας, με εξάπλωση από την Ισπανία έως την Κίνα. Το είδος αυτό, όπως φαίνεται και από την κατασκευή του κρανίου της, είναι η πρώτη ύαινα που συμπεριλαμβάνει τη ειδική θραύση και κατανάλωση οστών στη δίαιτά της με αποτέλεσμα τους κοπρόλιθους. Ωστόσο, ακόμα ο σκελετός της δεν έχει γίνει τόσο εξειδικευμένος και παραμένει εύρωστος σε σχέση με τις νεότερες μορφές. Για το λόγο αυτό πιστεύεται πως, σε αντίθεση με τις σύγχρονες ύαινες που έχουν αυτή τη δίαιτα, δεν είχαν ανάλογη ικανότητα στο τρέξιμο.

Κοπρόλιθοι: Απολιθωμένα περιττώματα!

Οι ύαινες τρέφονται με πτώματα και δε λαμβάνουν μόνο τους μαλακούς ιστούς (κρέας, δέρμα και τένοντες), αλλά και τα σκληρά μέρη (οστά). Το χαρακτηριστικό που διακρίνει τα περιττώματά τους είναι η χημική και ορυκτολογική σύνθεση, λόγω της πολύ υψηλής περιεκτικότητας των οστών στη δίαιτα των υαινών. Οι κοπρόλιθοι σε μεγάλο βαθμό αποτελούνται από απατίτη, μια σύνθετη μορφή ορυκτού φωσφορικού ασβεστίου, που δείχνει την πέψη όλων των οργανικών συστατικών των οστών, αφήνοντας μόνο το ανόργανο κλάσμα σε μια ανασυντεθειμένη μορφή. Αυτή η υψηλή περιεκτικότητα σε ανόργανα στοιχεία κάνει τους κοπρόλιθους εξαιρετικά ανθεκτικούς και αποτελεί αναμφίβολα ένα παράγοντα στη διατήρησή τους σε απολιθωμένη μορφή. Οι ύαινες τρέφονται επίσης με βλάστηση, όπως φυτά, σπόρους και φρούτα. Τα σκληρά, αλλά μικροσκοπικά υπολείμματα των φυτών, όπως η γύρη, μπορούν εύκολα να αποθηκευτούν στα περιττώματά τους. Ειδικά σε σπήλαια, αυτά τα περιττώματα είναι συχνά καλά διατηρημένα και πολύ χαρακτηριστικά, ώστε να μπορούν εύκολα να διακριθούν από αυτά των άλλων μεγάλων σαρκοφάγων. Η ανάλυση αυτών των απολιθωμένων περιττωμάτων παρέχει πολύτιμες πληροφορίες, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ανασυγκρότηση του παλαιο – περιβάλλοντος, μέσα στο οποίο ζούσαν κάποτε αυτά τα ζώα.

Τσουκαλά, Ε., Λαζαρίδης, Γ., Βλάχος, Ε., Ξάφης, Α. 2014. Τα παλαιοντολογικά ευρήματα της Σιντικής: Τα προϊστορικά ζώα και το Μουσείο της Θερμοπηγής. Δήμος Σιντικής: ο Χώρος και η Ιστορία του, 115-131 σελ., Εκδ. Δήμος Σιντικής, Σιδηρόκαστρο, Σέρρες.

GeraadsD., TsoukalaE., SpassovN., 2007.A skull of Ancylotherium (Chalicotheriidae, Mammalia) from the late Miocene of Thermopigi (Serres, N. Greece) and the relationships of the genus. J Vertebr Paleontol 27:461–466

Κοινοποίησέ το